Natuurlijk is positieve aandacht voor je kindje belangrijk en voor de ontwikkeling. Het geeft je kleintje zelfvertrouwen door positieve aandacht te geven. Maar helaas zijn er ook momenten waarop je een kindje moet straffen.
Het is belangrijk dat je peuter grenzen leert kennen en hier niet over heengaat. Dit hoort bij het opvoeden van je kindje. Maar sommige ouders vinden het lastig om te bepalen wanneer ze een peuter wel of niet straffen.
Het is voor jouw als ouder belangrijk om te bepalen wat jouw grenzen, normen en waarden zijn. Wat wil je jouw kindje eigenlijk bijbrengen in het leven? Welk gedrag sta je toe en welk gedrag tolereer je absoluut niet? Op basis hiervan ga je bepalen wanneer je een peuter wel of niet straft.
Verwacht geen onmogelijke dingen
Hou er wel rekening mee dat je geen verwachtingen van je kindje moet hebben die onmogelijk zijn. Je kan van een peuter bijvoorbeeld niet verwachten dat deze direct perfect luistert of geen driftbuien krijgt. Dit hoort er allemaal bij en soms moet je hier als ouder wel een beetje flexibel mee omgaan.
Niet alle ouders zijn het er overigens mee eens dat je een peuter moet straffen. Sommige ouders vinden het vooral belangrijk dat een kindje beloond wordt. Het belonen van positief gedrag en het negeren van negatief bedrag zou veel beter werken.
Uiteindelijk is dit vooral een persoonlijke keuze die je moet maken. Vindt je dat een kindje bij negatief gestraft moet worden of genegeerd? Dit zal vooral ook met de persoonlijkheid van je kindje te maken hebben. Elk kindje heeft een eigen karakter en weer een andere aanpak nodig. Dingen die bij bepaalde kinderen werken kunnen bij jouw kinderen weer totaal niet werken.
Trek één lijn als ouders
Het is belangrijk om over de aanpak van je peuter te discussiëren met je partner. Jullie moeten qua opvoeding op één lijn liggen. Het werkt niet als je partner specifiek gedrag bestraft en jij het negeert. Het is belangrijk dat jullie beide dezelfde aanpak voor jullie kindje hebben.
Hou er rekening mee dat je peuter graag de grenzen opzoekt. Het wordt niet voor niets de peuterpuberteit genoemd. Jij moet hier als ouder rekening mee houden en proberen te voorkomen dat de grenzen bij beide ouders verschillend liggen. Dit gaat je peuter namelijk vrij snel doorhebben.
Er zijn meerdere manieren waarop je een peuter kan straffen en wanneer je dit het beste kan doen. Maar wanneer je een peuter straft ligt echt helemaal aan jouw. Jij bent de ouder en je weet zelf het beste wat je grenzen zijn en welk gedrag je absoluut niet tolereert.
Diverse strafmethodes
Er zijn een aantal strafmethodes die je kan toepassen bij een peuter. Uiteraard is het belangrijk dat je deze zo efficiënt mogelijk toepast. Zorg ervoor dat je bent voorbereid als je de straf gaat uitvoeren en je precies weet wat je moet doen.
Time-out
Eén van de straffen die je kan toepassen is een time-out. Dit is een straf die vooral populair werd door het programma de Nanny een aantal jaren geleden. Het is nog steeds een straf die veel gebruikt wordt bij peuters.
In huis wordt een speciaal plekje gecreëerd waar je kindje naartoe moet als hij of zij het te bond maakt. Maar dit kan ook op een plek in de gang of tegen de muur aan. Je verteld je peuter dat hij een time-out heeft en moet nadenken over z’n gedrag. Vervolgens negeer je hem een minuut lang.
Na de minuut ga je naar je kleintje terug en geef je hem een knuffel en een kus. Als je kleintje oud genoeg is laat je hem z’n excuses aanbieden. Daarna mag je kindje weer verder spelen en wordt er niet meer over het incident gesproken.
Een time-out kan vooral baad hebben als kinderen heel even uit hun negatieve spiraal gehaald moeten worden. Door je kindje even apart te zetten is er even geen verleiding meer om opnieuw negatief gedrag te vertonen.
Als je kindje gaat straffen is het wel belangrijk dat het een passende straf is. Het moet passen bij wat je kindje fout gedaan heeft. Stel je kindje heeft er een puinhoop van gemaakt wat niet mocht? Dan laat je kindje de schade herstellen als straf.
Afpakken
Een andere methode om je kindje te straffen is door je kindje iets af te pakken of te ontnemen. Stel je voor je kindje smijt z’n speelgoed door de kamer. Je waarschuwt je peuter dat hij dit niet meer mag doen. Helaas gebeurt het opnieuw en nu pak je het speelgoed af en legt het achter slot en grendel.
Het kan een duidelijk signaal naar je kindje toe zijn dat als hij of zij niet luistert het wordt afgepakt. Veel ouders gebruiken deze strafmethode dan ook om dit soort ongewenst gedrag af te straffen. Je staat het zo niet meer toe om het opnieuw te laten gebeuren.
Praten is de sleutel
Als je een peuter straft zowel met afpakken of een time-out, dan is praten de sleutel. Ga in gesprek met je peuter ondanks dat je kindje nog erg klein is. Leg uit waarom je kindje eigenlijk straf krijgt. Geef aan waarom mama of papa dit liever niet ziet. Je kindje begrijpt daardoor beter waarom hij of zij gestraft wordt.
Er zijn een aantal tips voor straffen waar je als ouder gebruik van kan maken. Je kan hiermee proberen de straffen zo efficiënt mogelijk uit te voeren. Wij hebben hieronder een aantal tips voor straffen op een rijtje gezet.
Straf niet te vaak
Het is wel belangrijk om niet te vaak te straffen. Jouw peuter moet ook de ruimte krijgen om zich te ontwikkelen en fouten te maken. Als je een peuter te vaak bestraft heeft het meestal geen effect meer. Je peuter weet toch wel dat hij bestraft gaat doen wat hij ook doet.
Je zal merken dat als je peuter heel strak probeert te houden hij juist de grenzen vaker probeert op te zoeken. Probeer een peuter vooral te straffen als het echt noodzakelijk is. Als je echt geen andere uitweg meer ziet behalve een passende straf.
Waarschuw je kindje
Een andere tip die we graag meegeven is om je peuter altijd te waarschuwen. Straf je kindje niet direct bij het eerste wat hij of zij fout doet. Geef je peuter zelf de kans om z’n gedrag te corrigeren. Waarschuw eerst dat hij dit niet nog een keer mag doen.
Herhaalt je peuter om uit te dagen het gedrag nog één keer? Dan straf je meteen. Ga niet drie of vier keer waarschuwen voor je actie onderneemt. Dit is voor veel ouders de grootste valkuil waar ze in vallen. Door steeds te waarschuwen weet de peuter dat je het niet meent.
Als je peuter gestraft moet worden doe dit dan meteen. Je peuter kan nog niet de connectie leggen dat hij een uur geleden iets stout deed. Zorg ervoor dat je peuter op heterdaad betrapt en straf hem direct.
Zorg er ook voor dat je heel consequent bent in straffen. Iets wat vandaag niet mag zou je peuter volgende maand ook niet mogen doen. Zorg ervoor dat het duidelijk wordt dat de grenzen hetzelfde blijven. Zo is het voor jouw peuter ook duidelijk.
Blijf niet boos
Een andere tip die we jouw mee willen geven is vooral om niet boos te blijven. We snappen dat je peuter soms het bloed onder je nagels vandaan kan houden. Maar als de straf erop zit moet het ook afgelopen zijn. Je mag niet boos blijven om iets wat vanmiddag gebeurt is.
Voor je kindje is het verwarrend dat mama nog steeds boos is. De straf is uitgezeten en een kindje mag er niet opnieuw op aangekeken worden. Probeer dus even niet boos te blijven op iets wat vanmiddag gebeurt is.
Beloon positief gedrag
De laatste tip die we je meegeven is om niet alleen te straffen, maar ook positief gedrag te belonen. Als je kindje wel iets goed doet benadruk dit dan. Of moedig je kindje aan om iets goed te doen. Zo ziet je kindje ook dat je positieve aandacht kan krijgen en niet alleen negatieve aandacht.
Sommige ouders blijven het lastig te vinden om te straffen. Vooral omdat een kindje nog erg jong is en wel kind moet blijven. Ze staan er meer voor open om positief gedrag te motiveren. Gelukkig zijn er ook genoeg opvoed alternatieven voor straffen. Ideaal als je liever niet straft.
Negeer negatief gedrag
Eén van de effectieve methodes om niet te straffen is negatief gedrag negeren. Vooral bij peuters komt het voor dat negatief gedrag een schreeuw om aandacht is. Als je merkt dat het een vorm van aandacht vragen is, dan adviseren wij zelfs om negatief gedrag te negeren.
Negeren werkt effectiever dan straffen.
Terwijl je dit gedrag negeert kan je proberen om je kindje ook wat positieve aandacht te geven. Ga bijvoorbeeld een activiteit met je kindje ondernemen en beloon hem door z’n positieve inzet. Je kindje ziet zo dat hij of zij meer kan bereiken met positieve aandacht.
Ga ik gesprek met jouw peuter
Een tweede tip is om meer in gesprek te gaan met je peuter. Een peuter vindt het soms lastig om te begrijpen wat er nou precies van hem verwacht wordt. Hierdoor ontstaat soms onbewust negatief gedrag omdat je kindje niet begrijpt dat het negatief gedrag is.
Zorg ervoor dat je op gelijke hoogte met je kindje gaat zitten en ga het gesprek aan. Vertel je kindje bijvoorbeeld dat je graag wilt dat je bij je blijft lopen in de winkel. Omdat mama of papa je niet kwijt wilt raken omdat ze veel van je houden en dan heel verdrietig worden. Je kindje zal dit beter begrijpen, dan de zin je mag absoluut niet weglopen nu.
Luister…
De derde tip is om ook goed te luisteren naar je kindje. Negatief gedrag kan een oorzaak hebben. Misschien is er wel een hele goede reden waarom je kindje zo vervelend is. Probeer hierover te praten op zijn niveau en het beter te begrijpen.
Vertel je peuter ook op zijn niveau dat je hem begrijpt, maar dat mama het toch liever anders ziet. Leg ook uit waarom mama het anders ziet. Je zal merken dat je kindje ineens meer begrip voor de situatie toont.
Geef je kindje de ruimte om gewoon kind te zijn en zichzelf te ontwikkelen.
Eén van de vervelendste dingen voor peuter ouders zijn de driftbuien. Maar een driftbui bij een peuter ontstaat uit onbegrip. Je kindje weet even niet meer wat hij moet doen en uit onbegrip krijgt hij een driftbui.
Dit gedrag kan je het beste negeren, dan er tegenin gaan. Accepteer dat je kindje even niet voor reden vatbaar is. Straffen werkt alleen maar averechts en probeer te accepteren dat je kindje het nu even niet meer trekt om zichzelf te gedragen. Je zal merken dat je zelf hierin ook een stuk relaxter wordt als je het gedrag accepteert.
Bedenk daarom met het straffen ook goed wat je ermee wilt bereiken. Sommige dingen kan je namelijk niet bereiken door te straffen. Een driftbui kan je niet oplossen door te straffen. Natuurlijk keur je het gedrag van je kindje door te straffen niet goed. Maar helaas kan jouw peuter vrij weinig aan een driftbui doen. Probeer dit soort zaken dus goed van elkaar te scheiden voor je bepaalt of je straft.
Zorg voor afleiding
Nog een alternatief voor straffen dat je kan gebruiken is afleiding. Je kindje zit soms in een negatieve spiraal en heeft het gemunt op de blokjes van z’n broertje. Neem je peuter gewoon even apart en hou hem bezig met iets anders. Als je peuter hier positief mee aan de slag gaat kan hem belonen. Je zal merken dat dit soms effectiever werkt dan te straffen.
Je kindje is afgeleid van de negatieve spiraal en heeft iets leuks om handen. Daarbij ziet je kindje dat papa en mama een stuk vrolijker zijn als je iets positiefs doet. Dit werkt vaak een stuk beter dan het straffen van je kindje.
Foto door Karolina Grabowska